Norsk Drikke 2012

Norsk Drikke
Det vart eit spennande seminar i går, Fredag 19. oktober,  fagleg djupne og gode debattar. Mange aktørar innan Norsk drikke samla i tillegg til organisasjonar og prosjekt. Bedrifter representerte: Egge Gård, Ægir bryggeri, Lerum, Ciderhuset, Grønvik, Kinn, Balholm, Tine, Balder, Hardanger Saft- og Siderfabrikk, Arcus, Hardanger Cider, Rudi gard, Arvesølvet, Njøs Næringsutvikling, Kviknes Hotel, De historiske hotell og Spisesteder, Arena frukt og bær, Norges Bondelag, NHO, Matmerk, Innovasjon Norge, Frukt og bær rundt neste sving.  

Har vi kvaliteten, kva er ståstad for norsk drikke, kva muligheiter, kva retning? Det vart mykje politikk under seminaret, ikkje så lett å gjere noko med, men ein ting kan vi gjere og det er å fronte jusen vår, som Bondelagsleiaren poengterte sterkt, vi må bruke kreftene der vi kan. Lengre nede kjem min vesle syretest på om kor lett det var å bestille seg Balholm eplejus i baren på Kviknes hotell utanfor programmet til Norsk Drikke.

Det gjekk i alt frå alkohol og helsepolitikk til terroir og ølbrygging. nokre foto og slides:

Thierry Fabian leder for INAO i cider og calvadosdistriktet Normandie. Institute national de origine et qualitee.

Aud Melås hadde eit engasjert og bar fram eit viktig poeng, skal vi fortsette å leve med eit lovverk for reklame på alkoholholdig drikkevare frå 1975 då medieverda var ei heilt anna enn i dag, trur politikarane/lovgivande myndigheit at vi nordmenn tek på oss sensurbriller når vi går på nettet, reiser i utlandet og ikkje lar oss påverke av alkoholreklamen frå landa rundt oss. Skal norske arbeidsplassar og produsentar av norsk drikke ha heilt andre forutsetningar for å kommunisere om seg sjølve enn internasjonale store merkevarer. Kvifor skal det vere slik i 2012?



På Ciderhuset i Balestrand kan du ikkje kjøpe med deg ei flaske eplecider, berre nyte den der. Ciderhuset må vise kunden vidare til Vinmonopolet om kunden skulle ønske å kjøpe med seg den lokale drikkevara. Å få endra på dette ser ut til å vere svært vanskeleg. Men kanskje ei ordning som her skissert kan vere eit steg på vegen. Du bestiller på Ciderhuset og vara vert henta ut på det lokale vinmonopolet. Litt Russisk dette spør du meg der du bestiller varer over disk i eit hjørne av butikken og hentar ut i ei anna kø på same butikken...

De historiske hotell og spisesteder har 63 medlemmer 44 hotell og 19 spisestedaer. her er verdiene dei i felleskap står for. Lederen forklarte korleis dei arbeider med å levere forventinger dei skaper, kva er det å levere litt meir enn forventa?

Under paneldebatten til slutt under seminaret vart det debatert kva fase norsk drikke er inne i, har den norske forbrukar fått augene opp for norsk drikke?? Eg testa ut i praksis på Kviknes og skulle bestille meg ei balholmsaft i baren om kvelden, jo det hadde dei, innerst i eit kjøleskåp neders inne i eit hjørne klarte den utenlandske bartendaren å finne ei heilt vanleg Balholm eplesaft. Det gjekk kjapt ikkje det, men eg måtte jo vete om den, ha kunnskap om safta, vite at det var den eg ville ha!!!!  Og dette er i Balestrand heimstaden til drikken. Nei eg er heilt einig med Nina Sundqvist i Matmerk, som gjekk litt i mot resten av panelet som malte omdømet til Norsk drikke litt vel optimistisk. Vi har berre starta her, det er så vidt den norske forbrukaren er klar over at det finst norsk drikke. Og vi er ikkje beviste på det.

På Vulkan i Oslo finn du ei og anna norsk flaske eller 3 liter med eplejus eller kanskje til og med ein bringebærdrikk, men Danskane var inne her promte med økologiske drikker, bruks osv. Kor er innovasjonen hos dei norske drikkevareprodusentane? Det kjem stadig nye merker av eplejus ramsar vi opp alle så har vi sikkert 100 produsentar med like mange merkevarer som skal posisjonere seg i det norske markedet. Og alle kjem med den same innpakningen og omtrent same innhald. Bra for lokalmarknaden og variasjonen, men for å bygge merkevarer internasjonalt eller bli kjent ute i den store drikkevaremarknaden - er dette nok?

I Canada på vestkysten i British Columbia har dei BC Cider. Punktum finale. Kjem du som turist der så får du spørsmål. Har du smakt BC Cider? eh, nei det hadde eg ikkje, men eg vart fort opplært på den og no har eg tilnærma full oversikt over ulike variantar, besøkt små cideri, store, ingen alkohol til masse alkohol, med pære, fersken og andre smakar. men eit budskap ut mot den uinvigde kunden - have you had BC Cider? Nope.... okay, here you go, taste. Her link til eit cideri på Vancuver Island:  http://www.merridalecider.com/

Så til Kviknes - de må begynne med kunden frå dei kjem inn døra, har du smakt Balholm? Den må stå i resepsjonen, personalet må kunne den, like den, formidle den, vere på frukostbuffeen... Om vi ikkje startar her, hos oss sjølve på konferansen Norsk drikke, korleis skal vi då nå ut med den gode smaken??? Det siste kunden skal gjere i resepsjonen er å ta med seg ei gåveeske med syltetøy, saft og sukk, ikkje brennevin eller alkoholholdig sider frå Balestrand. Men i alle fall.... lysta, gnisten til å ta med seg ein matsuvenir frå den fantastiske drikken eg vart kjend med under opphaldet mitt i Balestrand den vil eg ta med heim å dele....

Konklusjon - vi treng nokre år med Norsk drikke før vi er der vi har potensial til å vere....

Forretnigsplanen er viktig

Uansett stadier bedrifta er i så er det viktig å ha ein plan å jobbe etter. Men forretningsplanen vert kanskje ikkje jobba så mykje med før nokon etterspør den, for eks. når ein skal søke om støtte til prosjektet hos Innovasjon Norge. I dag vil eg difor stresse dette dokumentet litt og spørre - kan eg få lese forretningsplanen for dei neste 3 åra?

Bladet Norsk Landbruk gav i 2010 ut eit ekstranummer: markedsføring som spesialbilag. Her har dei ein artikkel om forretningsplanen på side 17- 19. Kompetansenavet Vest har kjøpt inn dette ekstrabladet så vil du ha det tilsendt så kan vi ordne det mot kr. 60,- for dei utanfor regionen og gratis for dei i Hordaland og Sogn og fjordane.

Men kva er forretningsplanen og kva skal den innehalde.
Sitat frå artikkelen: "Forretnignsplanen er en systematisk gjennomgang av hva du planlegger å gjøre, fra ide og helt fram til kommersialisering og drit. I møte med potensielle investorer, samarbeidsparter og andre offentlige og private finansieringskilder er det viktig med en gjennomarbeidet forretnignsplan. Alle som satser penger på produktet, ønsker å vite hva de gir seg ut på."

Forretnignsplanen blir på mange måter et avtaledokument mellom bedrifta/produktet og finansieringsinstitusjoner. Men også eit viktig dokument å evaluere etter. Kva trudde vi, kva fekk vi til, kor gjekk det betre/verre enn forventa? Slik at for ei bedrift i løpande drift vil det vere bra å justere planen av og til og stake ut ny kurs. Dessverre blir dette ofte gjort for seint slik at kriser alt er oppstått eller det går bra og ein overser muligheiter for innsparinger eller betre salg. Difor ta av og til kalkyleberekninger på forretningsområder enten det går godt eller mindre bra....

Kva skal ein Forretningsplan innehalde?
Det finst mange sider ein kan hente ned maler frå: www.etablerer.no www.bedin.no
Hovudelement er at produktideen blir definert og forklart, betraktninger om marked, økonomien i drifta i form av eit driftsbudsjett over 3 år, Finansiering/kapitalbehov, organisering av verksemda.
Innovasjon norge har ein mal på oppsett her http://www.innovasjonnorge.no/Bygg-en-bedrift/Forretningsplan/ det er ikkje nødvendig å svare på alle spørsmåla, men tabellane her er gode og lister opp det som bør utarbeidast.

Skal du i gang med ein søknad til vekstfinansiering eller etablering så må du arbeide godt med dette dokumentet. Det kan virke litt omfattande og stort, men det er ikkje det. Spørsmåla er nyttige å ha arbeida med og på denne måten får du systematisk jobba deg gjennom planen. Det finst mange kurs ein kan gå på næringsselskapa i kommunen din kan ha slike etablerer kurs og nett no er det tilbod om eit kurs frå norsk landbruksrådgjeving i Hordaland i februar det å lage forretningsplanen for gårdsbruk: http://hordaland.lr.no/nyhetsarkiv/2012/15386/

Når det gjeld å konkretisere forretningsideen/produktet for etablering eller vekst så kan det søkast om besøksordning frå Kompetansenavet der du får nokre timar i lag med rådgjevar på områder som krev næringsmiddelfagleg kompetanse. Skal du for eks. starte med foredling av kjøtvarer eller mjølk så vil det vere mange avgjerder som kan vere utfordrande å ta åleine. Hopsitering kan også vere aktuelt.

Eller har du rett og slett vurdert om produktideen din er innovativ nok? Går du langt nok, tenker du stort nok, kunnskapsparkane under SIVA har også satsing på mat/foredling. I Norge er vi flinke til å sende råvarene frå oss, vil det vere mulig å skape foredling/verdiauke av desse råvarene lokalt eller regionalt? Så til slutt vil eg gi eit eksempel til ei råvare som vi har i naturen - mjødurt - kva muligheiter finst i denne råvara? Til no har den blitt brukt som krydder i ein ost, litt drikkevare og som krydderurt. Men kva potensiale har denne planta om nokon lagar ein forretnigside berre på hausting og foredling av denne ressursen? http://www.skogoglandskap.no/Artsbeskrivelser/mjodurt_er_vanlig_i_hele_landet

Lykke til med forretningsplanen då!

på Seminaret til Bærekraftpiloten i Lærdal: Smak av Sogn

Fredag 28 september hadde Bærekraftpiloten i Lærdal seminaret Smak av Sogn i Lærdal kulturhus. Mange nyttige og gode foredrag. Kompetansenavet Vest var der som tilhøyrar og hadde stand på workshop'en. Her er ei lita oppsummering av inntrykk og ting eg merka meg - sett i lys av det å vere produsent av lokal mat.

Program her.

Ordføraren i Lærdal opna konferansen og påpeika kor godt det var for bygda at dei hadde vore på TV (gøy på landet på TV2). Lærdølene hadde jo sett på TV kor fint dei hadde det i bygda si. Og paradokset at lærdalsråvarene var å finne i matbutikkane på Voss, med gardsnamn og det heile, medan i butikkane i Lærdal så fant ein ikkje poteter frå Lærdal.... Prosjektleiar for Bærekraftpilogen Helene Maristuen fekk mykje ros frå ordføraren og det viste seg utover i konferansen at ho fortjente. Ho har evna til å samle aktørar og handlekraft - det blir spennande å følge prosessen vidare!

Marit Hjortung - FMLA Sogn og Fjordane.

Fylkesmannen si landbruksavdeling har vore og er ei svært viktig brikke i utviklingsarbeidet i Landbruket. Marit har ansvaret for matspesialitetar og mobiliseringstiltak retta mot næringsutvikling på garden. Marit starta i jobben i mars i år og kom frå arbeid i 15 år i reiselivs-/destinajsonsselskapa i Sunnfjord. Meldinga frå FMLA var klar - tenk muligheiter, koblingar og samarbeid. Marknaden er der og etterspurnaden er aukande - det viser interessen for matfestivalane i det siste og det seier produsentar som har helde på ei stund. Men klarer den "vanlege" kunden å finne matspesialitetane, er produkta tilgjengelege nok for kunden? FMLA har framover store oppgåver og følge opp regjeringa sitt store mål om 20% produksjon og forbruk av økologisk mat, Sogn og Fjordae er føregangsfylke på dette området. Det er eit spørsmål om alle som vil finn fram til hjelpemiddela som FMLA sit på, difor vil dei framover jobbe opp mot kommunane for å fange opp aktørar som treng oppfølging for å komme seg vidare. Her har også Kompetansenavet ei viktig rolle, slik at aktørar som FMLA fangar opp kan få hjelp med næringsmiddelplanane sine hos Kompetansenavet.

 

Røros Bergstad og Circumferencen.

Hilde frå Røros presenterte bærekraftpiloten på Røros, der fleire kommunar samarbeidar. Når nasjonen Norge skal marknadsføre seg ute så er det fjordane og Lofoten som vert vist fram. Dette har på mange måtar utfordra Røros ekstra i å spisse kommunikasjonen og valg av målgrupper. Kundane på Røros er 90% norske. Denne presentasjonen var eit studium i seg sjølv og eg oppfordrar til sjølvstudium på nett eller ta kontakt med dei om ein ysnkjer å sette seg inn i dette. Men kort oppsummert så har arbeidet handla om sissing av kommunikasjonen, beviste verdivalg som alle aktørane aktivit brukar (dette er merkevarebygging i praksis...)  Du får utmerkingar etter kva ferdigheiter bedriftene kan dokumentere at dei har, går du på guidkurs eller Lokalkunnskapsprogram som dei kallar det, må du i tillegg til kurs på sjølvstudium på museum, hos opplevingsbedrifter og få stempla kortet ditt, ved oppnådd antall besøk, kan du smykke deg med hestesko som bevis på at du er skodd for å vere vertskap på Røros. Dei har hatt 450 personar gjennom vertskapskurs, det er ein bra salgsstab det!
Nøkkelord er samhandling - det har gitt suksess på nokre få år og internasjonale prisar.

Mat langs Nasjonale Turistvegar.

Heldige de bedrifter som ligg langs ein nasjonal turistveg!!! Her ligg det antakeleg veldig store muligheiter framover. Når desse vegane no etter kvart er opne, dette blir marknadsført og responsen kjem frå publikum. Eg seier berre utforsk meir her: www.matlangsnasjonaleturistveger.no og siterer baksida på magasinet vi fekk utdelt: Nasjonale turistveger er atten utvalde vegstrekningar som går gjenom den vakraste og mest varierte norske naturen. Det magasinet du no held i handa, og matreisebloggen matmatlangsnajonaleturistveger.no er den fyrste smaksprøva i Landbruks- og matdepartementet si satsing for å synleggjere dei særmerkte matopplevingane og reisemåla som finst langs tursitvegane. Denne utgåva tek deg med til Sognefjellet, Geiranger-Trollstigen, Gamle Strynefjellsvegen, Valdresflya og Rondane - fem strekningar med eineståande kulturlandskap, godt vertskap og lokale freistingar. Magasinet er reklamefritt og kan bestillast.

Inspirasjonssamling for bedriftene er 3-5 oktober på Lom.
Du kan også følge dei på Facebook.

Hanen

Ole Johnny Trangsrud presenterete eit engasjert innleg om det å levere til forventinger, vi skaper forventinger når vi informerer om våre produkter. Er det interessant for kunden å vete kor mange vinterfora sauer garden har eller kor mange århundrer garden har vore i slekta. Er dette informasjonen som ligg først på heimesida og så nederst innerst i ein krok finn ein tilbod om pølser og priser på overnatting i det beskjedne sommarhuset som vi leiger ut. Hanen har jobba mykje med dette å levere til forventningane, men ein skal også by på seg sjølv ikkje skru ned forventningane. Gardsopplevingar er heilt klart noko enkeltturisten som kjem til Norge etterspør, sjå berre her på opptak som Ole Johnny gjorde av to lykkelege turistar. Dette illustrerer godt kva desse søkte, fant og fekk innfridd meir enn forventa. www.hanen.no

 

Sakte

 

Stine Karlsen orienterte om korleis Sakte Alliansen jobber. www.sakte.no

Korleis bygge i plattform slik at ein på tvers av ulike produkt ein tilbyr kan marknadsføre seg samla.

Sjå oversikt over bedriftene som er med i alliansen på websidene.

 

Men kor starter eigentleg ei merkevare? Oppskrift følger under første bilde her:

 

Oppskrift blir då: Dei som gløder og lever for produktet = ei ildsjel og produktet i seg sjølv som er unikt i kategorien og held ein høg opplevd kvalitet. Dette blir til saman ei merkevare og betalingsvilligheita stig. Tek du vekk det eine så mister produktet sjel eller ildsjel utan eit godt produkt har heller ingenting å selje. Slik kan dette illustrerast:

Sakte har brukt mykje tid på å arbeide med kven målgruppa er og korleis skille seg ut i kategorien. Ein skal vere attraktiv for målgruppa og ein skal levere noko anleis. Bedriftene i alliansen er samtidig ambassadør for den regionen vi kjem frå. Dei har kontakt med gjesten og har mykje lokla kunnskap. Gjesten på si side er karrakterisert av å vere nyskjerrig og sosial - er ikkje redd for å spørre.

 

Sakte leverer natur, aktivitet, kultur og lokal mat. Under pakking og samarbeid vart eit produkt trekt fram der ein rask aktivitet som fjordrafting stopar i Skjerdal der turisten går i land og ruslar opp til stølen til Anne Karin og får seg ein ekte og minnerik oppleving både med oppstiginga til stølen, det verkelege livet i den vesle bratte bygda, kulturlandskapet og til slutt prosessen med geit inn der og ost ut her som Stine sa det. Stølen hos Anne Karin er liten og kompakt der får du innblikk i korleis det har vore og er i dag, smaksoppleving i den vesle kafeen og tett på råvarene og ystinga.

Aktørane i sakte kan kvar for seg ta med seg materiell ut på marknad, dei kan vere seg sjølve, men også vere gode ambassadørar og ha høg kunnskap om kvarandre. Dette gir samla styrke og for eks. når ein skal kjøpe annonse i magasin så kan ein leie lesaren til sakte sine sider og staden så finn dei fram til aktørane dei ynskjer eller blir interesserte i.

Kanskje ei samarbeidsform for andre bygder?

Sprossa
Else Rønnevig
Dette foredraget kom i stand fordi det kom avbud frå ein an aktør, men ut frå innleiingane vi hadde tidlegare så var dette eit lærerikt og svært inspirerande innlegg. Else har så utruleg mykje erfaring og ser det mulige der andre ville sakt dette var umulig. Bøkene henar er vel vert eit studium for alle som skal ta vare på gamle hus og gi dei atmosfære. Kommunikasjonsmessig har Else gått føre og bevist korleis ein i praksis skal få publikum til å forstå at handtverksvarer nødvenigvis må koste litt meir enn eit vanleg produkt. Vi fekk forsøket hennar med å ta 300 kr for brøda sine. Hæ?? seier du kanskje, men det gjekk: Ein tar ein Willy Wonka variant og legg eit lodd i 3 av brøda. (2 bøker og ein middag for 4 til verdi NOK 3000) = alle brød solgt. Eg har høyrt mykje om Else og sett på web sidene, men no fekk eg høyre ho live også. har du ikkje gjort et så kom deg på eit foredrag eller eit kurs med ho - det kan anbefalast. Boka om stølshus som kjem - blir på ønskelista til jul.
Nokre foto her:

 

 

Takk for ein fin konferanse og nydeleg lunsj!